علی اکبر فرزند امام حسین(ع)
شهید برجسته کربلا
علی اکبر علیه السلام ، بزرگ ترین پسر امام حسین علیه السلام بود [۱] که از نظر صورت و سیرت و سخن گفتن ، به حدّی شبیه پیامبر خدا صلی الله علیه و آله بود که هر کس شوق دیدار پیامبر صلی الله علیه و آله را داشت ، به او می نگریست ، چنان که پدر بزرگوارش ، طبق نقلی ، هنگام رفتن وی به میدان نبرد ، فرمود :
خداوندا ! گواه باش که جوانی برای جنگ با آنان می رود که شبیه ترینِ مردم به پیامبرت از جهت صورت و سیرت و سخن گفتن است و ما هرگاه مشتاق دیدار پیامبر تو می شدیم ، به او نگاه می کردیم .
علی اکبر علیه السلام در واقعه عاشورا ، از ارکان سپاه امام علیه السلام به شمار می رفت . [۲] تأکید او بر حق مداری و دفاع از حق تا ایثار جان ، هنگام شنیدن خبر به شهادت رسیدن خود در مسیر کربلا از پدر بزرگوارش ، [۳] اذان گفتن برای اقامه جماعت به امامت حسین علیه السلام در جریان برخورد سپاه حُر با کاروان امام علیه السلام ، [۴] بر عهده گرفتن مسئولیت آب رسانی به خیمه ها در شب عاشورا [۵] و همچنین داوطلب شدن ایشان برای شهادت پیش از دیگر بنی هاشم ، بنا بر نقل مشهور ، [۶] از ویژگی های این فرزند برومند سید الشهدا علیه السلام است .
در «زیارت ناحیه مقدّسه» ، خطاب به او آمده است :
سلام بر تو ، ای نخستین کشته از تبار بهترین بازمانده از نسلِ ابراهیم خلیل ! [۷] درود خدا بر تو و بر پدرت ، آن گاه که در باره ات فرمود : «خدا ، بکشد آن گروهی را که تو را کشت . پسرم ! چه جرئتی بر خدای مهربان کردند . و چه جسارتی در هتک حرمت پیامبر ! پس از تو ، خاک بر سرِ دنیا !» .
گویی که من (زائر) ، در نزد تو هستم و تو (علی اکبر علیه السلام ) به کافران می گویی :
من علی ، پسر حسین بن علی ام . به خانه خدا سوگند که ما به پیامبر صلی الله علیه و آله ، نزدیک تریم .
با نیزه ، چنان بر شما خواهم زد که نوک آن ، کج شود و با شمشیر ، در حمایت از پدرم ، شما را می زنم ؛
زدنِ جوان هاشمی عرب . به خداوند سوگند ، پسر بی نسب (ابن زیاد) ، حق ندارد بر ما حکمرانی کند!
تا عهدت را به انجام رساندی و پروردگارت را دیدار کردی . گواهی می دهم که تو به خدا و پیامبر او ، نزدیک ترینی ، و پسرِ پیامبر خدا و حجّت و امین اویی ، و پسر حجّت خدا و پسرِ امین اویی . خداوند ، در باره قاتل تو ، مُرّة بن مُنقِذ بن نعمان عبدی ـ که لعنت و خواری خدا بر او باد ـ و همدستانش در کشتن تو ، داوری کند که علیه تو ، هم داستان بودند . خدا ، آنان را به جهنّم ، فرو افکنَد ـ که بد بازگشتگاهی است ـ و خداوند ، ما را از دیدار کنندگانِ تو و همراهانت و همراهان جدّ و پدر و عمو و برادر و مادر ستم دیده ات ،
قرار دهد ! از دشمنانِ اهل انکار تو ، برائت می جویم . سلام و نیز رحمت و برکات خدا بر تو باد !
در «زیارت رجبیه» هم از او یاد شده است.
گفتنی است که در شماری از منابع متأخّر ، مطالبی در ذکر مصائب علی اکبر علیه السلام گزارش شده است که در منابع معتبر ، یافت نمی شود ؛ بلکه خلافِ واقع بودن بسیاری از آنها ، قطعی است ، مانند آنچه در معالی السبطین آمده که امام حسین علیه السلام ، وقتی دید که فرزند جوانش علی اکبر به میدان جنگ می رود ، به حال احتضار در آمد ! [۸] یا این که عمّه ها و خواهران علی اکبر ، از به میدان رفتن وی ، ممانعت کردند ! یا این که زینب علیهاالسلام قبل از رسیدن امام علیه السلام به بالین علی اکبر ، خودش را روی جنازه او انداخت ؛ چون می دانست که ایشان ، اگر فرزندش را کشته ببیند ، روح از بدنش مفارقت می کند ! [۹]
در این باره ، همچنین گزارش هایی در کتاب هایی مانند : أسرار الشهادات ، عنوان الکلام و نور العین آمده اند که طرح آنها در این جا ، ضرورتی ندارد .[۱۰]
[۱] ر . ک : ج ۱ ص ۳۰۷ (بخش اوّل / فصل ششم: فرزندان) .
[۲] ر . ک : ج ۵ ص ۴۰۳ (فصل یکم / دیدار امام علیه السلام و ابن سعد میان دو لشکر).
[۳] ر. ک : ج ۵ ص ۲۸۳ (بخش هفتم / فصل هفتم / رؤیاى شهادت).
[۴] ر. ک : ج ۵ ص ۲۱۹ (بخش هفتم / فصل هفتم / بسته شدن راه بر امام علیه السلام توسط حُر) .
[۵] ر. ک : ج ۶ ص ۵۹ (فصل یکم / آماده شدن براى نبرد) .
[۶] بنا به نقل غیر مشهور ، نخستین شهید از خاندان امام حسین علیه السلام ، عبد اللّه بن مسلم بن عقیل بوده است . در این باره، ر. ک : ص ۱۵۹ (فصل هشتم / عبد اللّه بن مسلم بن عقیل) .
[۷] در تاریخ طبری آمده است: «نخستین کشته از خاندان ابو طالب، در روز عاشورا، علىِ اکبر، فرزند حسین علیه السلام بود».
[۸] معالى السبطین ، این مطلب را از شیخ جعفر شوشترى نقل کرده است ؛ امّا در هیچ یک از آثار مرحوم شوشترى یافت نشد .
[۹] گفتنى است اصل زودتر آمدن زینب۳ بر بالین على اکبر۷ در برخى منابع معتبر آمده است و اشکال عمده ، در بیان علّتى غیرواقعى براى ماجراست . مؤلّف معالى السبطَین مى گوید : زینب۳ آمد تا امام علیه السلام از دنیا نرود !
[۱۰]. شرح حال حضرت علی اکبر(ع) در دانشنامه امام حسین(ع)، ج ۱، ص ۳۱۵ به بعد نیز آمده است.
